منظور از فرانچایز یا حق نمایندگی چیست؟
به استفاده از دارایی های فکری شرکت ها و کسب و کارهای معتبر و موفق فرانچایز، فرانشایز یا دریافت حق نمایندگی می گویند. دارایی های فکری شامل دارایی هایی مانند نام برند، لوگو، دارایی های فکری، نام تجاری و غیره است. این دارایی ها پس از پرداخت هزینه جهت استفاده از آن ها و طی قراردادهای مشخص، قابل استفاده خواهند بود. یکی از پرطرفدارترین فرانچایزها، رستوران های مک دونالد هستند. از آن جایی که خیلی از ما با معنی فرانچایز آشنا نیستیم، در این مقاله از آرتمیس وب در رابطه با معنی دقیق فرانچایز، مفهوم حق فرانچایز، انواع آن و همچنین مزایا و معایب آن صحبت می کنیم، پس با ما همراه باشید.
فرانچایز چیست؟
منظور از فرانچایز، گرفتن حق امتیاز جهت استفاده از برند و نام تجاری شرکت های دیگر است. حق فرانچایز به زبان ساده این طور بیان می شود که یک فرد با پرداخت هزینه هایی، حق فرانچایز را از امتیاز گیرنده یا فرانچایزر می گیرد و پس از آن مجاز است کالا و خدمات خود را با نام فرانچایز دهنده بفروشد. ضمنا در ازای همه این خدمات بایستی جهت راه اندازی و صدور مجوز تمام هزینه ها را پرداخت کند.
به عنوان مثال در بیشتر رستوران های زنجیره ای معروف در سراسر کشور یا جهان، مالکیت هر شعبه با شخص متفاوتی است اما شیوه اداره، دستورالعمل پخت غذا، دکوراسیون، تابلو و آرم رستوران مطابق با الگوی فرانچایزدهنده مشخص می گردد.
تاریخچه شکل گیری صنعت فرانچایز
شکل گیری این صنعت به زمان اختراع چرخ خیاطی سینگر در سال ۱۸۵۰ بر می گردد. در آن زمان برای افزایش فروش چرخ خیاطی، لیسانس فروش و توزیع این محصول به کار آفرینان جهت افزایش فروش در نقاط مختلف کشور و نیز آموزش مشتریان در رابطه با نحوه کار این ماشین اعطا شد. از طرف دیگر تاریخ رشد و افزایش فرانچایز را می توان اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ میلادی در آمریکا دانست که پس از آن به تدریج در اروپا نیز جای خود را باز کرد.
در آن زمان تولید کننده یا سرمایه گذار، به جای سرمایه گذاری مستقیم، درصدد قراردادن یک تولید یا توزیع کننده مستقل در مناطق جدید بود و این روش با گذشت زمان به قرار داد خاص فرانشیز تبدیل گردید.
فرانچایز و ۳ موج اصلی آن
فرانچایز ۳ موج اصلی رشد را تجربه کرده است. این موج ها شامل:
موج نخست: در اوایل دهه۱۹۷۰ – زمانی که رستوران های فوری از این مفهوم جهت رشد سریع استفاده کردند. در واقع غذای فوری از نخستین صنایعی بود که قدرت فرانچایزینگ را به کار برد. پس از آن کسب و کارهای دیگر هم سعی کردند فرانچایزینگ را با صنایع خود تطبیق دهند.
موج دوم: در اواسط دهه ۱۹۸۰ – با تغییر جهت اقتصاد آمریکا به سمت بخش خدمات شکل گرفت.
موج سوم: اوایل دهه ۱۹۹۰ تا کنون – در این دوره با کوچک سازی شرکت ها و افزایش هزینه های فرانشیزهای سنتی، کارافرینان بالقوه دستیابی به صنایع و کسب و کارهای آزمایش شده را در مدت زمان کوتاه تر و با هزینه کمتر ممکن کردند.
معنی دقیق فرانچایز و فرانچایزینگ چیست؟
فرانچایزینگ: به شیوه ورود به بازار با دادن حق امتیاز، فرانچایزینگ یا اعطای حق نمایندگی می گویند. در یک قرارداد فرانچایز امتیاز دهنده یا فرانچایزر(Franchisor) اجازه استفاده از یک برند، لوگو، محصول و غیره را به امتیاز گیرنده یا فرانچایزی (Franchisee) صادر می کند. بنابراین فرانچایز یا فرانشیز در واقع همان حق نمایندگی یا امتیاز است که به یک شخصیت حقیقی جهت فروش محصولات و یا استفاده از خدمات یک کمپانی شناخته شده داده می شود.
امتیاز گیرنده پس از پرداخت هزینه برای مدت زمان محدود و تعیین شده حق امتیاز را از طرف امتیاز دهنده می گیرد. در این حالت شخص یا شرکتی که امتیاز فرانشیز را به شخص دیگری اعطا می کند، نیاز به سرمایه گذاری مستقیم برای کسب و کار خود در نقاط مختلف نداشته و راحت تر می تواند تبدیل به یک برند منطقه ای، ملی و حتی جهانی گردد.
انواع مختلف فرانچایز و حق نمایندگی
۴ نوع کلی و اصلی فرانچایز شامل فرانچایز یکتا، مولتی فرانچایز، فرانچایز منطقه ای و فرانچایز پیشرفته می باشد که در ادامه آن ها راذ معرفی خواهیم کرد.
- فرانچایز یکتا یا تک واحدی: ساده ترین و متدوال ترین نوع فرانچایز یا اعطای حق نمایندگی این نوع است که در آن حق افتتاح و راه اندازی یک واحد از امتیاز گیرنده به امتیاز دهنده اعطا می گردد. گاهی امتیاز گیرنده پس از گشایش واحد و پیشرفت در آن، پس از مدت زمانی امتیاز افتتاح واحدهای دیگر را نیز از امتیاز دهنده می گیرد.
- مولتی فرانچایز: در این نوع از قرارداد، امتیاز دهنده حق افتتاح و فعالیت بیشتر از یک واحد را از امتیاز گیرنده دریافت می کند. معمولا برای این مدل برنامه مشخصی تعیین می شود و بازگشایی واحدها در طی بازه های زمانی مشخصی صورت می گیرد.
- فرانچایز یا نمایندگی منطقه ای: زمانی است که امتیاز گیرنده قادر به بازگشایی بیشتر از یک واحد در زمان مشخص و در زمان خاص است. تفاوت این نوع با مولتی فرانچایز در رابطه با توسعه منطقه ای است. به عبارت دیگر امتیاز دهنده مجوز افتتاح ۵ واحد را طی یک دوره ۵ ساله در یک محدوده مشخص را به دریافت کننده اعطا می کند و مطابق با آن، منطقه مورد نظر در اختیار دریافت کننده بوده و شخص دیگری نمی تواند در طی آن ۵ سال واحد جدیدی افتتاح کند.
- فرانچایز پیشرفته: در این نوع از قرارداد، دریافت کننده علاوه بر افتتاح و بهره برداری از تعداد مشخصی واحد در یک منطقه، حق فروش نمایندگی ها به افراد دیگر در آن منطقه را نیز دارد. بنابراین در این نوع قرارداد، مجوز چیزی بیشتر از یک یا چند شعبه در یک منطقه خاص به دریافت کننده داده می شود. نام دیگر این مدل نمایندگی ها فرانچایز فرعی یا نمایندگی فرعی است.
مزایای دریافت حق نمایندگی یا فرانچایز چیست؟
هر برند و نام تجاری دارای محصولات با کیفیت، بازاریابی قوی و تبلیغات کارآمد است و معمولا سال ها طول می کشد تا یک برند بتواند به موفقیت برسد. علاوه بر این لازمه رسیدن به موفقیت داشتن علم تخصصی و سرمایه فراوان است که بدون داشتن آن ها احتمال شکست برای برند بیشتر از موفقیت خواهد بود. بنابراین امروزه اکثر افراد یا شرکت ها برای سرمایه گذاری و جلوگیری از شکست ها و منفعت بیشتر به سمت فرانچایز می روند.
از مزیت های فرانچایز می توان به این مورد اشاره کرد که معمولا به فرد یا شرکت امتیاز گیرنده این اجازه را دارد که با سرعت بیشتری پیشرفت کرده و با استفاده از نام، خدمات و محصولات برند مربوطه سریع تر به موفقیت برسد. در واقع شخصی که حق امتیاز یا نمایندگی را خریداری می کند بدون طی کردن مسیر طولانی و به سادگی به تامین کننده و یک نام تجاری قدرتمند دسترسی پیدا کرده و با کمترین هزینه یک کسب و کار را راه می اندازد و به موفقیت در کسب و کار خود می رسد.
۱.بهره برداری از نام تجاری قدرمند و موفق برای شروع کسب و کار: امتیاز گیرنده از قدرت نام تجاری امتیاز دهنده بهره برده و با استفاده از تجربه موفقیت آمیز در کسب و کارهای صاحب نام و تجربه، به سادگی به کسب و کار آن ها وارد می شود.
- دسترسی به تامین کننده های مطمئن: دریافت کننده امتیاز نمایندگی، معمولا تامین کننده های مطمئن را از امتیاز دهنده دریافت می کند. بنابراین دریافت کننده دیگر نیازی به صرف زمان و هزینه برای جست و جو و پیدا کردن تامین کننده های معتبر نداشته و این خود یک مزیت محسوب می گردد.
- داشتن بازاریابی و تبلیغات یکپارچه و هماهنگ در نمایندگی ها: یکی دیگر از مزایای گرفتن حق نمایندگی، بهره مند شدن از بازاریابی و تبلیغات یک پارچه در تمام شعب کمپانی است.
- صرف هزینه مناسب با خرید نمایندگی:در این روش، دریافت کننده امتیاز به جای پرداخت هزینه های بسیار زیاد، با صرف هزینه معقولی کسب و کار خود را راه اندازی می کند. همچنین از طرف دیگر شرکت امتیازدهنده نیز برای توسعه کسب کار خود نیاز به سرمایه گذاری مستقیم ندارد و خیلی راحت می تواند به یک برند ملی، منطقه ای و یا جهانی تبدیل شود.
معایب دریافت حق نمایندگی یا فرانچایز چیست؟
در قراردادهای فرانچایز در کنار مزیت های زیاد، معایب کمی هم وجود دارد. یکی از آن ها این است که در طی قراردادی که امضا می کند، حق اصلی در رابطه با نحوه اداره کسب و کار بر عهده امتیاز دهنده می باشد. در این حالت امتیاز گیرنده نمی تواند خلاقانه فعالیت کند و دارای محدودیت هایی در رابطه با فروش و حتی تامین کننده ها نیز است. تعدادی معایب دیگر نیز وجود دارد که در زیر به آن اشاره می کنیم:
۱.تحت تاثیر بودن اعتبار و نام شرکت یا برند اصلی در صورت عملکرد بد امتیاز گیرنده.
۲.تقسیم مداوم سود و تسهیلات با صاحب امتیاز برای برخی از دریافت کنندگان مناسب نیست.
- گاهی تعدادی از امتیازدهندگان، قرارداد خود را در پایان دوره تمدید نمی کنند و این به ضرر فرد دریافت کننده است.
مقایسه صنعت فرانچایز با استارت آپ
شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که برای سرمایه گذاری و شروع یک کسب و کار راه اندازی یک استارت آپ سود دهی و موفقیت بیشتری دارد یا بهتر است که از صنعت فرانچایز استفاده شود؟ در پاسخ می توان گفت که به طور کلی راه اندازی یک استارت آپ مزیت های فراوانی داشته و در صورتی که استارت آپ شما موفق شود، سوددهی آن در مقایسه با صنعت فرانچایز به مراتب بیشتر خواهد بود.
اما از آن جایی که طبق آمار رسمی معمولا ۲۵% از کسب و کارهای جدید و استارت آپ ها در سال های اول و حدود ۹۰% آن ها در ۵ سال اول با شکست مواجه می شوند؛ بنابراین می توان گفت درصد موفقیت استارت آپ ها در صورت نداشتن سرمایه کافی، دانش و تجربه در شروع یک کسب و کار جدید معمولا پایین است. لذا در این شرایط استفاده از حق نمایندگی یک شرکت و برند معتبر انتخاب مناسب تری است.
فرانچایزهای برتر سال ۲۰۲۱
جایگاه اول: فست فود مک دونالد
جایگاه دوم: کی اف سی KFC
جایگاه سوم: برگر کینگ
جایگاه چهارم: سون الونELEVEN-7 : این کمپانی بزرگ هم اکنون به عنوان زیرمجموعه ای از شرکت ژاپنی «سون اَند آی» فعالیت می‌کند که دفتر مرکزی آن در تگزاس است.
فرانچایزهای سودآور در سال ۲۰۲۱
سود آورترین فرانچایزها به ترتیب مک دونالد، دانکلین و فروشگاه های یو پی اس بودند. در این بین رده های بعدی به وِکیشن، دِ میدز و اِنی تایم فیتنس تعلق گرفت
بزرگ ترین فرانچایز جهان کدام است؟
بزرگ ترین شبکه فرانچایز جهان با فروش ۸۹ میلیارد دلار به مک دونالد تعلق دارد. این کمپانی از سال ۲۰۰۰ میلادی تاکنون هر سال در رده اول جهانی قرار دارد. علی رغم رقابت زیاد مک دونالد حتی از فرانچایزهایی چون کی اف سی (KFC)، ساب وِی (Subway) و برگرکینگ (Burger King) نیز بزرگ‌تر است.
هزینه دریافت حق نمایندگی یا فرانچایز مک دونالد چقدر است؟
برای دریافت حق نمایندگی مک دونالد بایستی در ابتدا رقمی معادل یک تا ۲ میلیون و دویست هزار دلار پرداخت شود. فرانچایز این کمپانی بسیار سودآور است و به طور تقریبی سود ناخالص آن به ازای هر رستوران در ایالت متحده به طور میانگین ۱.۸ میلیون دلار است.
بهترین فرانچایزهای جدید یا تازه وارد
برترین فرانچایزهای جدید شامل:
- رتبه نخست: تروبای هیلتون (Tru by Hilton) در زمینه هتل و متل
- رتبه دوم: هایپر وِلنِس (Hyper Wellness)
- رتبه سوم: مای آی لَب (My Eyelab) در زمینه لوازم مراقبت از چشم
حق نمایندگی و فرانچایز در والمارت
والمارت از جمله کمپانی هایی است که چیزی به عنوان فرانچایز در آن وجود ندارد. در واقع کلیه شرکت ها و شعب این کمپانی توسط خود کمپانی اداره شده و متعلق به خود شرکت است. با این حال کسانی که تمایل دارند در والمارت سرمایه گذاری کنند، می توانند قسمتی از سهام آن را خریداری کرده و یا مشاغل دیگر را در یکی از فروشگاه های بزرگ والمارت راه اندازی کنند. این به این معنی است که شما حق فرانچایز از دیگر مشاغل در داخل والمارت را خریداری کنید.
حق نمایندگی و فرانچایز کاستکو
کاستکو یک فروشگاه زنجیره‌ای عمده فروشی با دامنه بین‌المللی است که به باز گذاشتن نحوه ارتباطات خود با سرمایه‌گذاران تمایلی ندارد. کمپانی کاستکو نیز مانند والمارت، حق نمایندگی خود را به دیگران اعطا نمی کند و برای سرمایه گذاری در این کمپانی تنها می توان سهام این شرکت را خریداری کرد.
فرانچایز در ایران
تا پیش از انقلاب فرانچایزهای برتری مانند «مک دونالد» یا «کی اف سی» در ایران وجود داشت و حق نمایندگی این دو کمپانی در خاورمیانه نیز متعلق به یک ایرانی بوده است. اما پس از انقلاب این کمپانی ها در ایران تعطیل و امتیاز آن به اعراب واگذار شد.
متاسفانه صنعت فرانچایز در ایران ضعیف بوده و تنها دو تا سه شرکت از طریق این شیوه کسب و کار موفقی دارند. یکی از فرانچایزهای ایرانی که در گذشته فعالیت داشته است، فروشگاه های شهر و روستا است که اکنون دیگر اثری از آن ها نیست. نمونه های دیگر از ایجاد چنین کسب و کارهایی که جز شبکه های توزیع خدمات هستند می توان به «بوف» و «هایدا» از کسب و کارهای قدیمی تر و «پدر خوب»، «فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش» و «آیس پک» از نمونه های جدیدتر اشاره کرد.
افق کوروش و رونق کسب و کار به شیوه فرانچایز
مخاطب نمایندگی افق کوروش یا فرانچایز چه کسانی هستند؟
کمپانی زنجیره ای افق کوروش جهت توسعه فروشگاه های خود و ایجاد فرصت اشتغال، حق امتیاز نمایندگی خود را به علاقه مندان فعالیت در حوزه خرده فروشی و واجد شرایط واگذار می کند. همکاری با این کمپانی در صورت داشتن توانایی مدیریتی، روحیه تعاملی، تجربه کاری، توانایی تامین ملک و سرمایه گذاری جهت خرید تجهیزات، منجر به سود فراوان برای دریافت کننده و کارآفرینی برای آشنایان واجد شرایط خواهد شد.
متقاضیان برای دریافت حق نمایندگی باید از موضوعاتی همانند فعالیت ۱۴ ساعته فروشگاه در کل سال و حضور فعال شخص امتیاز گیرنده در فروشگاه مطلع باشند. همچنین لازم به ذکر است که میزان تلاش و پشتکار فرد با میزان سودآوری ارتباط مستقیم دارد و افرادی که دید بلند مدت در همکاری داشته و در چارچوب اصول و مقررات شرکت تلاش می کنند، طبیعتا به موفقیت تضمین شده خواهند رسید.
مزایای دریافت فرچانایز از فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش کدام است؟
- این کمپانی یک صنعت کم ریسک با درآمد تضمین شده است.
- فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش یک برند معتبر هستند.
- دارا بودن طرح های ویژه، جشنواره و قرعه کشی های متنوع
- داشتن تخفیفات بالا و فروش های ویژه مختص در هر ماه
- دارای سیستم فروش و مدیریت موجودی کارا
- این کمپانی دارای سیستم باشگاه مشتریان و تبلیغات متمرکز است.
- داشتن طرح های تشویقی برای ارتقا فروش
- حمایت مشاوران تخصصی برای مدیریت فروشگاه ها
- پشتیبانی در امور فناوری اطلاعات و تجهیزات فروشگاهی
- امکان تامین مداوم کالاها بدون صرف هزینه و وقت
- عدم نیاز به خرید نقدی و پرداخت هزینه انبارداری – عدم خواب پول
- عدم نیاز به دپو محصولات
- عدم پرداخت حق تابلو ورودیه
- امکان درآمد جانبی برای شعب در صورت امکان
- تسهیلات بدون بهره جهت آماده سازی تجهیزات فروشگاه
- اخذ فرانچایز در مدت زمان کوتاه
- تقبل مالیات بر ارزش افزوده تمامی کالاها (مالیات بر درآمد بر عهده گیرنده فرانچایز است)
- آموزش فرانچایز گیرندگان و پرسنل آنها (حضوری و الکترونیکی) واعزام یک سرپرست مربی در هنگام شروع به کار شعبه
- اعطای سهام شرکت نسبت به عملکرد فرانچایز
![](https://www.softmiliac.com/wp-content/uploads/2023/08/ENAMADpng.parspng.com_.png")
بدون دیدگاه